Çocuklarda Ortodontik Bozukluklar

Ağız alışkanlıkları çocuklar arasında çok yaygındır ve ailelerde çeşitli diş bozukluklarına neden olması sebebiyle endişe yaratmaktadır. Ağız alışkanlıkları 3 yaşına kadar normal kabul edilmektedir.

Bu alışkanlıkların etkileri 3 faktöre bağlıdır:

1. Şiddeti
2. Süresi
3. Sıklığı

Tüm bu faktörler etkili olmakla birlikte süresi diş hareketi için en etkli faktördür.  Birçok araştırma bir kuvvetin diş hareketine yol açması için 4-6 saat boyunca etki etmesi gerektiğini söylemiştir.

Ağız Alışkanlıkları:

1. Parmak emme,
2. Emzik Kullanma,
3. Dudak Alışkanlıkları,
4. Dil itimi veya Ağızsolunumu,
5. Tırnak yeme olarak sınıflandırılabilir.

Parmak Emme

Emmek bebek için gebeliğin 29. haftasında başlayan normal bir reflekstir. Uzaması halinde dişlerde aşağıdaki değişiklikler görülebilir:

Ön açık kapanış (Keserler arasında kalan parmaklar ön dişlerin sürmesini engellerken serbest kalan arka dişlerin serbest sürmesi. Daha az miktarlardaki açık kapanışın muhtemelen sebebi ön dişlerdir).

Keserlerin dil veya dudak yönüne hareketi (Bu hareket parmağın ağızda nerede konumlandığıula alakalıdır. Genelde parmak üst keserlerin arkasında damağa kuvvet uygulayacak şekilde durmakta ve kuvvet üst keserlerin dudağa doğru, alt keserlerin dile doğru devrilmesine ve keserler arasında ön-arka yönde mesafenin artmasına sebep olmaktadır).

Üst çenede darlık (Parmak dilin damaktan uzaklaşmasına sebep olarak dil ve yanak kasları arasındaki dengeyi bozar, yanak kasları ağır basar ve  yanak ve dişlere içeriye doğru kuvvet uygular).

Tedavisi

• Tedavi zamanı kritiktir. Daimi dişlerin sürmesinden önce tedavi edilmelidir.  Tedavi genelde 6 yaşından sonra başlar.
• Hatırlatma tedavisinde çocuk bu alışkanlığı bırakmak istediğinde ve yardıma ihtiyacı olduğunda yapılır. Parmağına emdiğinde farkında olması için bandaj sarılabilir.  
• Ödül yönteminde çocuk bu alışkanlığı bıraktığında ödülllendirilir.
• Parmak emmesi gereken dirsek bükülmesini engellemek için dirseğe bandaj sarılır.
• Bu yöntemlerden sonuç alınamadığında parmağın yerleşmesini engelleyen ağıziçi bir aparey yapılabilir. Bu apareyin 3 ay ağızda kalması gerekir.

Emzik Kullanma

Emzik alışkanlığı parmak emme alışkanlığına benzer yönde etki eder fakat dişlerin ön-arka yöndeki etkisi daha azdır. Bazı firmalar yeni geliştirdikleri emziklerin anne meme ucuna benzer etki gösterdiğini ve geleneksel emziğe ve parmak emme alışkanlığına göre daha az zararlı olduğunu savunmaktadır.

Emzik alışkanlığını durdurulması teorik olarak parmak emmeye göre daha kolaydır. Aşamalı olarak bırakılabilir veya birden ailenin kararıyla durdurulabilir. Bazı çocuklar alışkanlık bittikten sonra parmak emmeye başlayabilmektedir.

Dudak Alışkanlıkları

Bu alışkanlıkları dudak ve ağız çevresindeki kasları etkiler. Çoğu dudak hareketi yeni bir diş bozukluğuna sebep olmayıp mevcut bozukluğun devam etmesine sebep olur.

En fazla görünen hali alt dudağın üst keserlerin arkasında kalıp kuvvet uyguladığı durumdur. Alt keserlerin geriye, üst keserlerin öne doğru olan kuvveti alt ve üst keserler arasındaki mesafenin artmaya başlamasına sebep olur.

Tedavi

Lip bumper apareyi alt keserler üzerindeki  artmış kuvveti engeller ve dudağın üst keserlerin iç yüzeyinden uzaklaşarak yeniden konumlandırmasına yardımcı olur.

Tırnak Yeme

Tırnak yeme alışkanlığı 3-6 yaşları arasında nadiren görülmektedir.  Ergenliğe doğru tırnak yiyen kişi sayısında bir artış gözlenmektedir. Tırnak yemenin dişler ve dişlerin kapanışı üzerinde olumsuz kanıtlanmış bir etkisi olmadığı için tavsiye edilen bir tedavisi yoktur.

Dil İtimi

Dilin yutkunurken, konuşurken veya dinlenim durumundayken üst keserleri öne doğru itme alışkanlığıdır.

Bu durumla ilişkili olabilecek faktörler:

• Büyük dil (Makroglossi),
• Parmak emme,
• Büyük tonsiller,
• Dil bağı (Ankiloglossi).

Etkisi:

• Dilin konumuna göre önde veya arkada açık kapanış,
• Üst keserlerin öne gitmesi,
• Dişler arasında boşluklar,
• Alt keserlerin geri veya ileriye gitmesi,
• Arka çapraz kapanış,
• Konuşma bozuklukları.

Tedavisi

Temel olarak 2 yöntemi vardır:

• Geceleri kullanılan gece plağına benzer bir aparey – Bu apareyin egzersizle desteklenmesi gerekmektedir. En başarılı sonucu bu kombinasyon vermektedir.
• Diş hekimi tarafından takılıp çıkarılabilen daha sabit bir aparey.