Pedodonti, 0-12 yaş grubu çocukların süt ve kalıcı dişlerinin çürük, travma, kalıtımsal bozukluklarının tedavi edildiği ve sağlıklarının uzun süre korunmasının amaçlandığı diş hekimliği branşıdır. Bebeklik çağından itibaren çocukların çene yüz gelişiminin takibi de bu branşın kapsamındadır.
Çocuk diş doktorları, Diş Hekimliği Fakültesini bitirdikten sonra Çocuk Diş Hekimliği (Pedodonti) Ana Bilim Dalında uzmanlık eğitimi almış kişilerdir. 0-12 yaşları arasındaki çocuklarda oluşan bozukluklar ya da sadece sağlıklı giden bir dişlenmenin kontrolünün takibi için yardımcı olmaktadırlar.
Çocukların diş hekimleriyle yaptıkları ilk görüşmenin hayatlarında bıraktığı izi diş hekimlerinden korkan büyükler çok iyi bilir. Yapılacak işlem bazen tüm diş hekimlerinin de yapabileceği bir işlem olmasına rağmen ilk defa gelecek çocukla tanışmak, çocuğa koltuğu günlük hayatta daha önce karşılaştığı objelere benzeterek tanıtmak, yumuşak bir ses tonuyla yapılacak işlemi anlatmak gibi aşamalar pedodontistler tarafından başarıyla uygulanan rutin işlerdir.
Bebeklerde ilk süt dişleri 4. aydan itibaren çıkabilir ama bebekten bebeğe çok değişkenlik göstermektedir. Örneğin benim kızımın 13 aylıkken alt keserleri çıkmaya başladı ve şu an 20 aylık olmasına rağmen bazı yaşıtlarının tüm süt dişleri çıktı ve benim kızım önde keser dişleri ve 1. Azılar olmak üzere 12 diş var (toplamda 8 keser diş, 4 köpek dişi, 8 tane de azı dişi olmak üzere 20 tane süt dişi çıkması beklenmektedir).
Bebeklerde diş çıkarma sırasında en sık görülen belirti vücut ısısının yükselmesidir. Neden ateşin çıkması yerine bu şekilde söylemeyi tercih ettiğime gelirsek “Ateş” olarak ifade edeceğimiz kadar bir yükselmeden değil sadece normal kabul edeceğimiz değerin biraz üstünde bir sıcaklık normal kabul edilebilir. Eğer ateş 38º C üzerindeyse, yüksek ateşin altında yatan nedenin anlaşılabilmesi çocuk doktorunuzla görüşmenizi tavsiye ederim.
Onun dışında en sık görülen yan etkiler salya miktarında artış ve ishaldir. Salyanın artması daha çok ilk 1 yaşta görülen belirtilerdendir. Bebeklerin yaklaşık %30’unda diş sürme sırasında herhangi bir semptom görülmemektedir.
Süt dişlerin çıkma zamanı çocuktan çocuğa değişmekle beraber ilk süt dişi yaklaşık 6 aylıkken çıkan alt orta kesici diştir. Onu üst orta kesici takip eder. Üst yan kesici dişler ve 2. Süt azılarda üst çene önde giderken, diğer dişlerde ilk alt çenedeki karşılıkları çıkar.
Çocuklarda ilk diş muayenesi için bilimsel olarak kanıtlanmış kesin bir zaman yoktur fakat 1 yaşından önce özellikle aileyle yapılan görüşmenin çocuğun ilerleyen dönemde dişlenmenin başlamasıyla önem kazanacak olan ağız hijyeni eğitiminde büyük bir rolü vardır.
Yapılan bir araştırmada ilk diş muayenesinin en çok 3-6 yaşları arasında yapıldığı ve bunun en sık sebebinin ise çürük ve buna bağlı sorunlar olduğu bulunmuştur. Aynı araştırmada ikinci sırada ise sevindirici olarak sadece kontrol amaçlı ziyaretler gelmektedir. Erken yaşta kontrol altına alınamayan ağız hijyeni bozuklukları ilerleyen yıllarda kendini daha büyük sorunlarla göstermektedir.
Daimi dişlerde de bu şekildedir; önce bir çürükle başlar zamanında dolgu yapılamazsa kanal tedavisine ihtiyaç duyacak hale gelir ve daha da ihmal edilirse dişin ağızda görünen tüm kısmı çürüyerek kırılır ve geriye sadeec dişeti içindeki kök kısmı kalır ve çekilmesi gerekir. Bu yüzden problem oluşmadan yapılan düzenli kontroller tavsiye edilmektedir.
Bu durumla genelde alt keserler bölgesinde karşılaşmaktayız. Daimi alt keser tomurcuğunun alt süt keserin tam altında değil bir miktar gerisinde yerleşmesi sebebiyle yukarı doğru yükselirken doğal bir süreç olan süt alt keser dişinin kökünü eritememesi ve süt dişi düşmeden onun arkasından çıkmnasıyla oluşan durumdur.
Böylece ağızda aynı anda hem düşememiş bir süt keser hem de bir daimi diş arkalı önlü bulunur. Bu durumda, diş hekiminize gittğiniz takdirde kolayca öndeki süt dişi çekilebilir (çoğu zaman sadece spreyle). Diğer bir arkadan gelme sebebi ise orta-şiddetli miktarda çapraşıklığın daimi dişin doğru bir şekilde gelişmesine izin vermemesidir. Eğer sebep sadece tomurcuğun geride yer almasıysa dilin günlük hareketleri dişi yavaşça öne, olması gerektiği yere doğru itecektir.
Süt dişleri minik ve aralıksız yerine gelen daimi dişler onlara göre çok büyük boyutlardaysa çapraşıklık kaçınılmaz olacak, diş yerine yerleşemeyecektir. Bu durum ileride bir ortodontik tedavi gereksiniminin habercisidir.
Süt dişlerinin ağızda görünmeye başladığı zamandan itibaren dişlerin fırçalanması tavsiye edilir, fakat ortalama 6. ayda sürmeye başlayan süt dişlerinin fırçalanması için bebeğin koopere olması gerçekten zor bir durumdur (hatta bu yüzden süt dişlerinin geç çıkması korktuğumuz değil hatta daha çok istediğimiz bir durumdur). Bu durumda kıllı fırçalardan daha az etkili fakat hiç fırçalamamaya göre yine de daha iyi bir seçenek olan parmak ucuna takılan silikon uçlara sahip fırçalar tercih edilebilir.
Uyku öncesi rutinine küçük yaştan itibaren diş fırçalamanın da yerleştirilmesi çok büyük önem arz etmektedir. Bu şekilde bir rutini oturttuğunuz takdirde ileride daha az zorlanır, daha az çürükle karşılaşırsınız. Özellikle 2 yaş civarında ben yaparım algısı diş fırçalama sırasında da kendisini göstermektedir. “Önce ben fırçalayayım, sonra sen fırçala” gibi bir yaklaşım benim kızımda işime yaradı.
Şu an piyasada kendiliğinden kum saatine sahip diş fırçası saklama kapları bulunmaktadır. Bunların da yardımıyla diş fırçalama süresini uaztabilir, daha eğlenceli hale getirebilirsiniz. 3 yaşından sonra ise gücü ve dönme sayısı erişkinlerindekinden daha farklı olan elektrikli fırçalara geçiş yapabilirsiniz.
Klinik ÇayyoluAlacaatlı Cad. Konsept İş Merkezi No:2/3 Çayyolu
Hakkımızda
Iletişim