Ortodonti bir diş hekimliği dallarından biridir. Ortodonti'nin kelime anlamı, Yunanca'da "ortho" düzgün ve "odons" diş kelimelerinden oluşur. Ortodonti diş hekimliği, dişlerin diş kemikleri üzerinde düzgün şekilde yerleşmesi ve yüz düzensizliklerinin tedavisi ile ilgilenmektedir.
Ortodonti tedavisi için bir yaş sınırı bulunmamaktadır. Dişlerin hareket etme mekanizması tüm sağıklı insanlarda yaştan bağımsız olarak aynıdır. Süt dişlenme döneminde de müdehale edilecek durumlar olduğu gibi erişkin sağlıklı diş dokularına sahip hastalarda da tedavi mümkün olabilmektedir.
Ortodonti tedavisine başlamak için hiçbir zaman çok geç değildir fakat erken yaşta başlarsanız problemler daha kolay çözülebilir. Tedavi için ilk muayenenin 7 yaş civarında yapılması tavsiye edilir.
Ortodontik tedavinin aşamaları genel olarak üçe ayrılır:
Ortodontik tedavide ilk aşama tanı konulmasıdır. Bunun için öncelikle dental ve fiziksel problemler ele alınır. Panoramik film ve klinik muayene ile ortodontik tedavi öncesi çürük dişler, diştaşı, gömülü diş, eksik diş ve fazla diş gibi durumların varlığı tespit edilir.
Gereken işlemler yapıldıktan sonra ortodontik problemin tanısı için ölçü ve ısırma kaydı alınır. Ağıziçi ve yüz fotoğrafları çekilir.
Braketleme
Tanı konulduktan sonra hastaya uygun tedavi planına karar verilir. Eğer tedavi braketler aracılığıyla yapılacaksa ağız açacağı ağıza yerleştirilerek dudaklar dişlerden uzaklaştırılır. Bunun amacı braketlerin sağlam yapıştırılması için kuru bir ortam sağlamak ve görüş alanını arttırmaktır. Daha sonra dişlere mavi bir jel sürülerek bir süre beklendikten sonra yıkanır, havayla kurutulur. Daha sonra fırça yardımıyla bir sıvı dişlerin üzerine sürülür ve braketler dişlerin üzerine teker teker yerleştirilir ve mavi ışık yardımıyla pozisyonları sabitlenir.
Tüm dişlerde bu işlem yapıldıktan sonra ark teli braketlere elastikler (renkli olan braketin çevresindekiler) veya metal parçalarla bağlanır. Ortodontist dikkat etmeniz gerekenler, fırçalamanın nasıl yapılacağı, batan/yara yapan yerlerle nasıl başa çıkılacağıyla ilgili bilgilendirme yapar.
Rutin Kontroller
Braketleme sonrasındaki kontroller yapılacak işleme, beklenen diş hareketine göre 3-8 hafta arasında olabilmektedir. Bu kontrollerde bazen tel değiştirilir, bazen sadece lastikler yenilenir, boşluğu kapatmak için kullandığımız zincir şeklindeki lastik yenilenebilir veya verilen lastiklerin nasıl takıldığı kontrol edilebilir... Ne yapılacağı tedavinizin gidişatına göre karar verilir.
Söküm
Ortodontist tedavinin sonuna geldiğine karar verildiğinde sizin de içinize sinen bir sonuç elde edildiyse braketlerin sökümü aşamasına geçilir. Braketleriniz teker teker dişlerden ayrıldığında dişleriniz hareket ediyormuş gibi bir hissin olması doğaldır. Braketlerin hepsi dişlerinizden ayrıldıktan sonra dişlerin üzerinde braketleri yapıştırırken kullandığımız beyaz dolgu izleri kalmaktadır. Bunlar motorla temizlendikten sonra diştaşı temizliği ve dişlerdeki renklenmelerin giderildiği politür işlemine geçilir. Tedavi başındaki gibi dişlerinizin fotoğrafları çekilir, çenelerinizin ölçüsü alınır. Sizden alınan ölçüyle tedavi sonrası pekiştirme için kullanacağınız aparey size özel üretilir ve söküm günü veya kısa bir zamanda size teslim edilir.
Doktorunuz başlangıçta daha sık olmak üzere sizi pekiştirme kontrollerine çağıracaktır. Bu kontrollerde dişlerinizde ve çenelerinizin birbirine göre olan ilişkilerinde bir bozulma olup olmadığı kontrol edilir.
Pekiştirme apareyiniz sabitse dişlerinizden ayrılan bir kısımının olup olmadığı, etkili bir fırçalama yapıp yapmadığınız kontrol edilir. Pekiştirme apareyiniz hareketli ise kontrole getirmeyi unutmayın. Ortodontistiniz sağlamlığını ve dişlerinize oturmasını kontrol edecektir. Gerekirse yenilemeyi uygun görebilir.
Ortodonti tedavisinin süresi hastanı yaşı, kalan gelişim miktarı, problemin şiddeti, hastanın tedavi süresi içindeki kooperasyonu gibi bazı faktörlere bağlıdır. Genel olarak tedaviler 12-30 ay aralığında sürmektedir. Bu süre hakkında bir klinik değerlendirmeden sonra daha iyi bir fikir verilebilecektir.
Toplam tedavi süresi, hastanın problemine özeldir ve değişmektedir. Genelde 12-30 ay sürmektedir. Ortodontik tedavi sırasında hastaya da düşen bazı görevler vardır. Örneğin dişler arasında elastik kullanımı, sert şeyler yenmemesi, diş bakımına özen gösterilmesi gibi. Bu kurallara uyulmaması halinde tedavi süresi uzamaktadır. Unutmayın tedaviniz sırasında ortağız, biz de tedavinin en kısa sürede tamamlanması için elimizden geleni yapıyor olacağız.
Yapılan tedaviye ve o seans içerisinde beklenen değişikliğe göre farklılık gösterebilmekle beraber ortalama 4-6 hafta arasında değişmektedir.
Ortodonti tedavisi fiyatı ne kadar tutacağını söylemek bir arabanın, evin veya bir çantanın ne kadar tutacağını söylemek gibi imkansızdır.
Tedavi sırasında kullanılan bazı parçaların ücreti daha pahalıdır, bazıları kişiye özel üretilmektedir fakat kullanılan parçaların fiyatı sadece tedavinin bir kısmını kapsamaktadır.
Unutulmamalıdır ki ortodontistler ve diş hekimleri braketleri, kaplamaları, köprüleri, implantları satmazlar, size tedavi sunarlar.
Şeffaf plak (Invisilign) Nedir?
Tüm dişlerin üzerini kaplayan hareketli ince şeffaf plaklar aracılığıyla estetik bir şekilde tedaviyi mümkün kılan yöntemdir. Dijital olarak yapılan bir planlamayla dişlerin son halinin görülebilmesi mümkün olabilmekle beraber tedaviden sonuç alınabilmesi için gün içerisinde plakların 20-22 saat kullanılabilmesi gerekmektedir.
İçten Tel (Lingual) Nedir?
Dişlerin dış yüzeyi yerinde iç tarafından yerleştirilen ve dişlerin sıralanması sırasında braketlerin görünmediği tedavi yöntemidir. Alınan ölçüden sonra kişiye özel altın alaşımlı braketler üretilmektedir.
Dişlere yerleştirilen sabit parçalar nedeniyle hastaların ağız hijyenine daha fazla dikkat etmeleri gerekmektedir. Uzun süre dişler üzerinde biriken plak dişlerin çürümeye başlamasına ve beyaz lekelenmeler oluşmasına sebep olabilmektedir. Braketlerin kopmaması ve tedavinin aksamaması için hastaların yediklerine dikkat etmesi gerekmektedir. Sert, çekirdekli ve yapışkan gıdaların tüketimi tedavi süresinde sakıncalıdır.
Diş Hekimi ve ortodontistin her ikisi de hastanın ağız sağlığını geliştirmek için uğraşmasına rağmen diş hekimliği bunu geniş bir perspektifte yaparken, ortodonti kapanışın düzelmesi, dişlerin sıralanması, gülümsemenin iyileştirimesi için yapar. Ortodontistler diş hekimliği eğitimi bittikten sonra eğitimine devam ederek ortodonti alanında kendilerini geliştirerek uzmanlaşırlar.
Değildir. Günümüzde alınan kısa eğitimlerle de diş hekimleri ortodontik tedavi yürütebilmektedirler. Basit tedaviler için alınan bu eğitimler yeterli olabilirken karmaşık tedaviler için ortodontistlerden yardım almak daha yerinde olacaktır.
Türk Ortodonti Derneği’nin üyelerimiz sayfasında (http://www.tod.org.tr/tr/dernegimiz-k21-uyelerimiz-s87) doktorunuzun ortodonti uzmanı olup olmadığını sorgulatabilirsiniz.
Çocuğunuzun daimi dişlerinin sürmeye başladığı 7 yaşından önce bir ortodonti muayenesi yerinde olacaktır. Erken müdehale edilmesi gereken durumların varlığında doktorunuz tarafından bilgilendirilmiş olursunuz.
Braketlerin dişlere yapıştırılması sırasında herhangi bir ağrınız olmayacaktır. Telin ilk takıldığı veya telin değiştirilerek kalınlaştırıldığı seanstan 1 hafta sonra dişlerinizde hassasiyet olması normaldir, bu durum geçicidir.
Dilerseniz bu süreçte ibuprofen veya parasetemol etken maddeli ağrı kesici alabilirsiniz. Tel tedavisi sırasında braketleriniz ya da ekstra takılan parçaların yanağınızı yapma ihtimali vardır, bunun için ortodontistiniz size koruyucu mum verecek ve tuzlu suyla gargara önerecektir.
Hayır düzelmezler. Yaşla birlikte çapraşıklığınızın azalma değil artması beklenir.
Randevu sıklıkları hastanın ihtiyacına göre ayarlanmaktadır. Çoğunlukla 3-8 haftada bir ortodontistiniz sizi görecektir.
Tel takan kişilerin dişlerini daha sık fırçalaması (her yemekten sonra ve yatmadan önce) arayüz fırçasının ise günde en az 1 kere kullanılması önerilmektedir.
Eğer dişlerinizde şiddetli çapraşıklık varsa (çene küçük, dişler büyükse) veya gömülü bir diş varsa diş çekimi gerekebilir. Üst dişlerin çok önde olması durumunu maskelemek için de üst çeneden diş çekilebilir. En sık çekimi tercih edilen dişler köpek dişlerinin arkasındaki 1. küçükazı dişleridir.
Tel takmak için yaş sınırlaması yoktur. Giderek artan sayıda erişkin gülümsemesinden mutlu olmadığı için ortodontik tedaviye başlamaktadır. Modern ortodontide estetik kaygılardan dolayı porselen braketler, şeffaf plaklar ve içten tel gibi seçenekler popülerlik kazanmaktadır. Sağlıklı diş ve kemiklere sağlık hastalarımızda yaş sınırlaması olmadan ortodonti en sağlıkl seçenektir.
Tedavinin başında ortodontist dikkat etmeniz gerekenler konusunda sizi bilgilendirecektir, ama genel olarak bahsetmek gerekirse buz, sert şeker, çiğ sebzeler, kuruyemişler, çekirdekli gıdalar (çekirdeği çıkarılarak tüketilmeli) karamel gibi yapışkan gıdalardan sakınılması gerekmektedir.
Ortodontik tedavi sonrası dişlerin çevresindeki dokuların dişlerin kazandırılan yeni konumlarına alışması için pekiştirme aşaması olmazsa olmazdır. Bu aşamada kullanılan farklı apareyler bulunmaktadır. Bazıları hareketli, bazıları sabittir. Ortodontist size hangisinin uygun olduğuyla ilgili tedavi sonrasında sizi bilgilendirecektir.
En yakın zamanda ortodontistinizle iletişime geçin o size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir. Eğer şehirdışındaysanız bulunduğunuz yerde bulunan bir ortodontistle iletişime geçerek pekiştirme plağı yapıp yapmadıklarını sorabilirsiniz. Pekiştirme plağının fiyatları değişiklik göstermektedir.
Pekiştirme plağının nasıl kullanılacağı ve nasıl temizleneceği konusunda ortodontistiniz tedavi sonunda size bilgi verecektir. Basitçe bahsetmek gerekirse plağınızı uzun süre kullanacağınız için başından itibaren temizliğine dikkat etmelisiniz. Her öğünden sonra dişlerinizi ve plağınızı fırçalamanız en iyi sonucu verecektir. Ağızınızda takılıyken su dışında birşey içmemeniz renginin sararmaması için yararlı olacaktır. Pekiştirme plağınızı diş fırçası ve sıvı sabunla temizlemenizi tavsiye ederiz. Diş macununun içindeki aşındırıcılar uzun vadede plağınızı çizerek daha fazla plak tutulumuna sebep olacaktır.
Ortodontik tedavi sırasında takılan parçalar diş fırçalanmasını zorlaştırdığı için dişlerde sararma ve renklenmeler yapabilmektedir. Bu tedavi gören hastaları çok rahatsız etmekte ve sıklıkla diş beyazlatması yapılabilir mi sorusu sormalarına sebep olmaktadır. Ön dişlerinde restorasyon (kaplama veya beyaz dolgu) ve sigara kullanmayan hastalarımızda yapılacak beyazlatma işleminin tedavi sonrasına ertelenmesi tavsiye edilmektedir.
Ortodontik tedavi sonrası pekiştirme aşamasında gerçekleşecek aksaklıklar dişlerde bozulmalara yol açabilmektedir. Bu bozulmaları en aza indirgeyebilmek için plaklarınızın kullanım sıklığını zamanla azaltmakla birlikte tamamen bırakmamanızı tavsiye ederiz. Bozukluğa müdehalenin daha rahat yapılabilmesi için bozulmayı gördüğünüz anda doktorunuzla iletişimine geçmeniz çok önemlidir.
Bozulma meydana geldiğinde yapılabilecek iki şey: bozulmanın ilerlemesini engellemek veya kısa zamanla ortodontik tedaviyle düzeltme yoluna gitmektir. Sizin için en uygun seçenek için ortodontistinizden görüş alın.
Ortodontik tedavi sırasında kullanılan küçük çıkıntılı parçalar gıda artıklarının daha fazla dişlerin çevresinde birikmesine ve dişlerin çürümesine sebep olabilmektedir. Özellikle erişkin hastaların çok şikayetçi olduğu ortodontik tedavi sırasında dişlerdeki renklenmenin önüne geçebilmek için braketlerin çevresinin ve tellerinin altının büyük bir hassasiyetle her yemek sonrası temizlenmesi büyük önem taşır.
Ortodontik diş fırçası için birçok marka çeşitli fırçalar çıkarmıştır, bazıları normal fırçaların yarısı genişlikte olup braket ve dişeti arasındaki kısmın daha rahat fırçalanmasını sağlarken, bir kısmı demet şeklinde kıllara sahip olup dişeti kenarlarını yavaş ve büyük bir hassasiyetle fırçalanmasına yardımcı olur.
Bunun cevabı sizin kapanışınıza ve ne kadar düzeltmeye ihtiyaç olduğuna göre değişir. Bu 6-8 ay arası değişebilir. Lastiklerinizi taktığınız süre boyunca yemek yemek ve diş fırçalama dışındaki süre boyunca kullanmanız gerekmektedir.
Hayır, dişler zamanla kendiliğinden düzelmez. Ön dişler için varolan boşluk zamanla büyümekle birlikte artmaz. Daimi dişler sürdükten sonra yerleri azalma eğilimindedir.
Çocuğunuz 7 yaş civarında ilk kez ortodonti muayenesine gittiğinde ortodontistiniz ileride bir tedavi ihtiyacı konusunda bilgi verebilir. Eğer çocuğunuzun acil bir tedaviye ihtiyacı yoksa tüm daimi dişler tamamlanana kadar yıllık kontrollerle dişlenmesi takip edilir. Daha fazla dişin sürmesiyle tedavi ihtiyacı ortaya çıkabilir.
Braketiniz veya teliniz koptuysa ortodontistinizle iletişime geçin. Eğer randevunuza birkaç gün kaldıysa randevunuzu bekleyebilirsiniz. Eğer birkaç hafta varsa randevunuzu daha erken bir zamana alabilirsiniz. Ortodontistinizi braket kopması konusunda bilgilendirirseniz size braketinizi yapıştırmak için daha uzun bir zaman ayırması mümkün olacaktır.
Braketin hareket etmesi size rahatsızlık verebilir. Bu durumda doktorunuzun size verdiği koruyucu mumu kullanabilirsiniz. Eğer mumunuz yoksa şekersiz sakız da size yardımcı olacaktır.
Braketin mümkün olan en yakın zamanda yeniden yapıştırılması iyi olacaktır. Braketin koptuğu durumda telin kesilmesi veya braketin telden uzaklaştırılması gerekebilir, böyle bir durumda teli kesmek için temiz bir tırnak makası kullanabilirsiniz.
Kopan braketin yeniden yapıştırılması bazı durumlarda mümkün olabilmektedir. Çıkan parçayı ortodontistinize götürmeniz iyi olacaktır.
Braketler ilk takıldığında veya rutin kontroller sırasında doktorunuz teli daha kalın olanlarla değiştirdiğinde başta baskı olmasa da 1-2 saat sonra hissetmeye başlayabilirsiniz, bu ağrı 2-3 gün içinde en yüksek düzeye ulaşıp, 1 hafta sonunda büyük oranda azalacaktır.
Çoğu braket sebepli ağrı reçetesiz ilaçlarla çözülmektedir. Asetaminofen içeren ağrı kesiciler bu sebeple çok sık tercih edilenlerdir. İbuprofen veya naproksen sodyum içeren NSAID türevi ağrı kesiciler de enflamasyonu azaltarak ağrının azalmasına yardımcı olacaktır.
Eğer ana tel son dişteki parçadan ayrıldıysa öncelikle cımbızla onu yerine takmayı deniyebilirsiniz. Eğer sizi rahatsız ediyorsa o bölgeye koruyucu mum veya şekersiz sakız yerleştirebileceğinizi unutmayın. Eğer yerine koyamıyorsanız ve sizi rahatsız etmeye devam ediyorsa küçük bir tel kesici veya tırnak makasıyla kesebilirsiniz, son parçanın ağzınıza düşüp yutmamaya dikkat edin. Tedavinizde bir sıkıntı olmaması için ortodontistinizle iletişime geçmeyi unutmayın.
Kırılan veya kopan bir parçanın yutulması durumunda medikal durumunuzu dikkatle inceleyin. Genelde sindirim kanalı yoluyla dışarı atılacaktır. Eğer nefes almada güçlük veya başka semptomlar yaşıyorsanız doktora gitmeniz yerinde olacaktır.
Eğer pekiştirme apareyinize zarar geldiyse kırılan parçalarla beraber en yakın zamanda ortodontistine gidin. Kırılan pekiştirme apareyinin tamiri bazı durumlarda mümkün olabilmektedir veya yenisini yapmak gerekebilir.
Özellikle tedavinin sonuna doğru minik boşlukların kapatılması için kullanılan chainler dişinizden ayrıldığında kapanan boşluğun yeniden açılması ve söküm tarihinin ertelenmesi mümkün olmaktadır. Ayrılan lastiği takabiliyorsanız cımbızla yeniden braketin çevresine geçirin. Yapamıyorsanız ortodontistinizle iletişime geçin.
Braketlerle teli bağlamak için kullanılan metal ligatürlerin uçları yenilen yemekler veya kullanılan arayüz fırçalarıyla dışarı çıkarak yanağınıza veya dişetinize batabilir. Onu yeniden telin altına ittirmek için kurşun kalem arkasındaki silgilerden veya kulak temizleme çubuğundan yararlanabilirsiniz. Eğer hala rahatsız etmeye devam ediyorsa ortodontistinizle iletişime geçebilirsiniz.
Klinik ÇayyoluAlacaatlı Cad. Konsept İş Merkezi No:2/3 Çayyolu
Hakkımızda
Iletişim